Khi nhắc đến hồng trà, nhiều người nghĩ đây là một giống trà riêng biệt. Nhưng sự thật rất rõ ràng: hồng trà được làm từ lá trà xanh, cùng một nguyên liệu, chỉ khác cách xử lý. Sự khác biệt nằm hoàn toàn ở mức độ oxy hoá. Và chính quá trình oxy hoá này tạo nên màu nước đỏ hổ phách, vị ngọt ấm và hương mật đặc trưng mà trà xanh hoàn toàn không có.
1. Nguyên liệu làm hồng trà: Lá trà xanh nhưng yêu cầu cao hơn
Để sản xuất hồng trà chất lượng, nhà làm trà phải chọn đúng búp non hoặc 1 tôm 2 lá, hái vào buổi sáng khi lá còn lượng nước tự nhiên ổn định. Lá dùng cho hồng trà cần dày thịt, nhiều nhựa và có hàm lượng polyphenol cao để tạo vị dày và hậu ngọt. Đây là nền tảng để quá trình oxy hoá diễn ra đầy đủ. Nếu lá non quá, hồng trà sẽ nhạt. Nếu lá già quá, vị sẽ gắt và tối màu.
2. Làm héo lá trà xanh
Khi lá trà xanh được đưa về xưởng, việc đầu tiên là trải lá làm héo từ 4–8 tiếng. Làm héo giúp lá trà giảm bớt độ ẩm, mềm lại và bắt đầu kích hoạt các enzyme tự nhiên. Ở bước này, hương cỏ xanh ban đầu được giảm đi, thay vào đó là mùi trái cây nhẹ. Đây là tín hiệu cho thấy lá chuẩn bị sẵn sàng bước sang giai đoạn quan trọng nhất của sản xuất hồng trà.
3. Vò mạnh lá trà
Quá trình vò lá không chỉ để tạo hình xoăn mà còn để phá vỡ màng tế bào. Khi cấu trúc lá bị nứt, enzyme polyphenol oxidase tiếp xúc trực tiếp với oxy ngoài không khí. Đây là lúc catechin trong lá trà bắt đầu chuyển hoá thành theaflavinvà thearubigin – hai nhóm chất quyết định màu và hương của hồng trà. Nếu vò nhẹ, oxy hoá xảy ra không đủ sâu; nếu vò quá mạnh, lá dễ nát vụn, ảnh hưởng đến chất lượng nước trà.
4. Ủ oxy hóa lá trà
Đây là bước quan trọng nhất, cũng là điểm tạo ra sự khác biệt rõ rệt giữa hồng trà và trà xanh. Lá trà sau khi vò sẽ được trải ra trong phòng kiểm soát nhiệt – độ ẩm, để oxy hoá hoàn toàn. Lá đổi dần từ xanh sang đỏ nâu. Mùi cỏ xanh biến mất, nhường chỗ cho hương mật ong, hương trái cây chín và đôi khi có chút hương gỗ. Giai đoạn này kéo dài từ 2–6 giờ tùy tiêu chuẩn mỗi vùng. Nếu dừng oxy hóa quá sớm, vị trà sẽ chát và thiếu độ ngọt. Nếu để quá lâu, hồng trà sẽ đen và có vị khói.
5. Sao sấy tạo thành phẩm hồng trà
Khi lá trà đạt mức oxy hóa tối ưu, ngay lập tức được đưa vào máy sao sấy để “khóa” enzyme và chấm dứt quá trình biến đổi. Sấy đúng chuẩn giúp lá trà khô đều, giữ được hương mật và màu đỏ chuẩn. Đây là giai đoạn quyết định độ bền hương của hồng trà – nếu sấy quá lửa, hương sẽ bị khét; sấy thiếu, trà dễ ẩm, nhanh hư.
Thành phẩm: Vì sao hồng trà có màu đỏ hổ phách?
Do oxy hóa hoàn toàn, hồng trà tích tụ lượng thearubigin cao – chất tạo nên màu nước đỏ hổ phách rất đặc trưng. Đó là lý do cùng từ lá trà xanh mà ra, nhưng hồng trà lại có màu đỏ cam, còn trà xanh luôn giữ màu vàng xanh. Hương vị của hồng trà cũng dày hơn, hậu ngọt hơn và không còn vị “chát tươi” như trà xanh.
7. Tại sao hồng trà chuẩn lại có vị mật ngọt tự nhiên?
Ngọt của hồng trà không phải do đường, mà do chuyển hóa polyphenol trong quá trình oxy hoá. Nhóm theaflavin giúp vị sáng, nhẹ; nhóm thearubigin giúp vị sâu, đậm và ngọt hậu. Hai nhóm này tạo nên hương “mật ong – trái cây chín” mà bất kỳ người yêu trà nào cũng nhận ra ngay khi ngửi.
8. Quy trình làm hồng trà ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ ra sao?
Nhờ oxy hóa sâu, hồng trà có tính ấm, hỗ trợ tiêu hóa tốt, phù hợp người hay lạnh bụng hoặc làm việc căng thẳng. Caffeine trong hồng trà êm hơn trà xanh, giúp tỉnh táo ổn định và không gây cảm giác mệt theo kiểu “tụt năng lượng”. Đây là lý do hồng trà được ưa chuộng trong các thức uống như trà sữa, trà nóng buổi sáng và các dòng trà massage nhiệt.